آن گاه كه انسان با خدا ـ كه داراى صفاتى كماليه است ـ رابطه معنوى داشته باشد، قابليتى در او به وجود مى آيد كه خداى متعال صفات كمال را به او مى بخشد. و انسان متخلّق به اخلاق الهى مى گردد.

بنابراين، عاليترين بهره مندى از عقل، اطاعت از خداى متعال است كه نتيجه آن كمال انسانى، رشد وجودى و افاضه صفات فضيلت از جانب خداى متعال به انسان است.

از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) سؤال شد: عقل چيست؟ حضرت محمد(صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود:

«ألْعَمَلُ بِطاعَةِ اللّه وَ أنَّ الْعُمّالَ بِطاعَةِ اللّهِ هُمُ الْعُقَلاءِ;

] عقل[ عمل به اطاعت خداى متعال است; براستى، عاملين به طاعت خدا^[66] همان عاقلانند و بس.»

حضرت على(عليه السلام) فرمود: «أعْقَلُكُمْ أطْوَعُكُمْ^[67]; عاقلترين شما مطيع ترين شماست ] براى خداى متعال[.»

طبيعى است كه انسان مطيع خداوند، از هر پستى اى دور خواهد بود.

نيز فرمود: «أعْقَلُ الْنّاسِ أبْعَدُهُمْ عَنْ كُلِّ دَنيِّة^[68]; عاقلترين مردم دورترين آنها از هر پستى (گناه و بدى) است.»

شناخت معارف دينى مقدمه اى براى اين بهره گيرى است. چنانكه پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)فرمودند: إنَّ أعْقَلَ الْنّاسِ عَبْدٌ عَرَفَ رَبَّهُ فَأَطاعهُ...^[69];

عاقلترين مردم بنده اى است كه پروردگارش را بشناسد و او را اطاعت كند.»

به اميد روزى كه بشر از عقلش بهره كافى بگيرد; آنچنانكه از احساس و تجربه بهره گرفته است.