نام جزوه: لزُوم پى جويى در دين، نمونه هايى از نظم جهان

نويسنده: هيأت تحريريه مؤسسه در راه حق

ناشر: مؤسسه در راه حق قم - تلفن 2-743221

تيراژ: 20000 جلد

نوبت چاپ: تابستان 78

چاپخانه: سلمان فارسى قم

قطع : جیبی

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  3  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 

گروهى برآنند كه در پيگيرى براى به دست آوردن دين، وظيفه يى ندارند و مى پندارند:

چه ضرورتى ما را برمى انگيزد تا درباره ى دين بينديشيم؟

ما اشتباه پندار اينان را در عبارات ذيل، مى نمايانيم و از دو جهت لزوم پى جويى در دين را باز مى گوييم:

1- به فرمان خرد، هر انسان بايد در برابر نيكوييهايى كه بدو شده است، سپاسگزار باشد.

2- نيز خرد، پيشگيرى از هر گونه خطر و ضرر - اگر چه احتمالى - را لازم مى داند.

و اينك بررسى هر يك از دو راه:

1- وظيفه ى شكرگزارى

ما همه از مزاياى حيات در جهان، برخورداريم:

دستگاه گوارش، تنفّس، قلب و ديگر اعضاء بدن ما هر يك، به نوبه ى خويش، ارزشمندتر از حدّ تصوّر و حتّى دانش ما هستند. نيز نور خورشيد، وجود گياهان، معادن و منابعى كه در دل خاك نهفته، همه و همه، بهره هاى بزرگى است كه با دانش و نيرويى كه به بشر ارزانى شده است، مى توان از همه ى آنها استفاده كرد.

از همه والاتر، همين هوش و استعداد شگرف انسانهاست كه كوههاى عظيم را خرد مى كند و از آب و آهن، عظيم ترين قدرتها و ظريفترين پديده ها،مى سازد...

اينك جاى اين پرسش است كه: آيا نبايد به تحقيق و بررسى بپرازيم تا اگر منعمى هست به حكم «وظيفه ى

سپاس» منعم خويش را بشناسيم و سپاس بگزاريم؟

اگرمردى خيرخواه و خدمتگزار، كودك شيرخوارى را كه پدر و مادر را از دست داده، به فرزندى بردارد و همه گونه وسايل زندگى و باليدن او را فراهم آورد و در تربيت او بكوشد و چون آماده ى يادگيرى شد; بهترين استادان و كتابها را در دسترس او قرار دهد; و همچنين ساير امكانات را در اختيارش بگذارد و بارى، از هر جهت او را به سامان رساند آيا اين فرزند، موظف نيست تا به تحقيق بپردازد و نخست خود او و سپس قدر او را بشناسد و همه ى جانش لبريز از سپاس نعمت او باشد؟

بنابراين، در عرصه ى هستى نيز، ما موظفيم به حكم وظيفه ى سپاس; به تحقيق بپردازيم تامنعم و خالق خويش را باز شناسيم و او را سپاس گوييم.

و بنابراين: كوشش در راه به دست آوردن دين

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  6  ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

صحيح، فرمان خرد است. آن كس كه هنوز راه راست را بازنيافته و در بيراهه سرگردان است، بايد از پا ننشيند تا بابرهانى راهگشاى و دليلى محكم، راه حق ودين درست را باز شناسد و آنگاه كه به سرچشمه ى حيات معنوى و دين درست دست يافت، با خاطرى آكنده از آرامش و سرشار از نشاط، به سپاسگزارى خالق خويش بنشيند.

2- پيشگيرى از خطر و ضرر احتمالى

اگر كودكى به شما بگويد: عقربى يا جانورى وارد لباستان شده است; فوراً از جاى مى جهيد و جامه از تن بيرون مى آوريد و با دقت همه ى زواياى آن را جستجو مى كنيد تا آن را بيابيد و يا مطمئن شويد كه در لباستان وجود ندارد.

نيز اگر در سفرى شبانه، بشنويد كه راهزنان به كمين

نشسته اند، بى ترديد تا راه بى خطر را بازنشناسيد; گام از گام نخواهيد برداشت.

دو مثال بالا روشن مى سازد كه پيشگيرى از خطر احتمالى، به حكم عقل، لازم است. البته امكان دارد برخى از ضررها ناچيز باشد و بعضى بدان ها توجه نكنند اما اگر زيانى به قيمت جان تمام شود و زندگى را تباه سازد; هيچگاه نمى توان آن را نايده گرفت.

خطرناكترين ضرر

در تاريخ زندگى انسانها، كسانى را مى شناسيم كه به راستگويى و درستكارى معروف بوده اند. آنان خود را فرستاده ى خداوند معرّفى و مردم را به ايمان به خدا و اعمالى دعوت كرده اند. بر اثر كوششها و زحمت هاى پيگير آنان، در همه سوى عالم، گروههاى بسيار به آن ها

گرويده اند به طورى كه تولّد حضرت عيسى(عليه السلام)مبدأ تاريخ مسيحيان و هجرت حضرت محمد(صلى الله عليه وآله)ابتداى تاريخ مسلمانان شده است.

اكنون از خود مى پرسيم: آيا گفتار اين پيامبران كه مردم را به دين و پيروى از دستورهاى خاصّى دعوت كرده و آنان را از كيفر كردارهاى زشت، ترسانده اند و محاكمه شدن در دادگاهى عظيم، در پيشگاه داورى دانا و دادگر را، حتمى دانسته اند; و هم، هميشه از سختى مهالك قيامت و شدت عذاب، در آن، مى ناليدند و مردم را بيم مى دادند; به اندازه ى خبر دادن يك كودك; براى ما احتمال ضرر و خطر به وجود نمى آورد؟!

و آيا درست است كه ما سخنان و كردار دينداران حقيقى جهان را ناديده بگيريم؟ در حالى كه آنان در عقيده و ايمان خود تا پاى جان ايستادند و از هيچ گونه

فداكارى دريغ نورزيدند.

پيداست كه گفتار پيامبران پاكدل، اگر براى انسان يقين نياورد، دست كم اين فكر را برمى انگيزد كه: «ممكن است راست بگويند.»

به راستى اگر اين طور باشد كه پيامبران مى گويند، تكليف ما چيست؟ و ما در دادگاه عدل خداوند، چه پاسخى داريم؟

اين جاست كه عقل، پيشگيرى از اين ضرر «دست كم احتمالى» را واجب مى شمارد و ما را به دنبال دين مى كشاند.

به اضافه كه آنان مردم را به يك زندگى سالم و انسانى دعوت مى كنند و نيز مى گويند پس از مرگ، جهانى وسيع و نعمتهايى ابدى در انتظار وظيفه گزاران است و خبر مى دهند كه آنجا، جهانى ديگرست سرشار از: اطمينان

خاطر و آرامش روان. و در آنجا مرض و اندوه، پريشانى، اضطراب و ترس راه ندارد.

آيا عقل اجازه مى دهد كه اين همه خبرهاى مهم را ناديده بگيريم؟

آيا نبايد نسبت به بيم ها و وعيدهاى پيامبران كه مى گويند: گناه و تخلّف كيفر دارد، اهميّت بدهيم؟ و به دنبال دين برويم و در آن بينديشيم؟

ــــــــــ  نمونه هايى از نظم جهان ــــــــــ

در اين جهان از كوچك ترين ذرّه تا بزرگترين سيّاره هاى آسمانى; در هر چه بنگرى، نشانى از نظم كامل و حسابى دقيق، به چشم مى خورد... چندان كه دانشمندان بزرگ را به شگفتى واداشته است.

«سسيل بويس هامان»(1)استاد زيست شناسى دانشكده ى آسبورى، مى نويسد:

«هنگامى كه يك قطره آب را زير ميكروسكوپ مى بينم و نيز وقتى كه دورترين ستاره را با تلسكوپ تماشا مى كنم، سخت مرا به حيرت مى افكند...»

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. Cecil Boyce Hamanr

چندان نظم در طبيعت وجود دارد كه مى توان بر اساس آن، حكم هر پديده را پيش از پيدايش آن، با قوانين ثابت بيان كرد.

به همين دليل كه احكام و قوانين حاكم بر طبيعت، ثابت و معيّن است، دانشمندان براى كشف قانون هاى طبيعى تلاش مى كنند و گرنه هر گونه كوششى در اين زمينه، بى ثمر مى بود(1).

زمينى كه روى آن زندگى مى كنيم، از جهت بزرگى و كوچكى، دورى و نزديكى به خورشيد، سرعت حركت مدارى خود وو... چنان به آيين و منظّم است كه توانسته

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. اثبات وجود خدا، ص 261، (اين كتاب با نام:The Evidence of God in an Expanding Universeبه قلم 40 تن از دانشمندان، نگاشته شده است).

مركز زندگى كردن و حيات باشد. چرا كه اگر در شرايط موجود، اندك تغييرى به هم رسد زيان هاى جبران ناپذيرى پديدار خواهد شد.

«جوّ» كه بيشتر اجزاء تشكيل دهنده ى آن، گازهاى زندگى بخش، است آن اندازه كلفتى و غلظت دارد كه بتواند مانند سپرى، يا زرهى، زمين را از هجوم مرگبار بيست ميليون سنگ آسمانى در روز، كه با سرعتى در حدود 50 كيلومتر در ثانيه به سوى زمين مى آيند، در امان نگهدارد.

وظيفه ى تنظيم درجه ى حرارت سطح زمين در حدّى كه شايسته ى زندگى باشد، هم به عهده ى همين جوّ است... .

انتقال بخار آب از اقيانوس ها به زمين، باز در عهده ى همين جو است; و اگر نمى بود همه ى خشكى هاى

مسكونى زمين، چون كويرهاى خشك، غير قابل زندگى مى شدند(1).

چرا راه دور برويم؟

نزديك تر از هرچيز، وجود خود ماست.

اسرار خلقت انسان، بى شمار است; چنانكه دانشمندان جهان پس از سال ها بررسى و مطالعه، هنوز نتوانسته اند، به همه ى شگفتى هاى آن، آشنا گردند.

دكتر «الكسيس كارل» پس از سال ها مطالعه، كتابى به نام(2)«L,homme,cet inconnu«مى نويسدواعتراف مى كندكه:

هنوز زيست شناسى و دانش هاى ديگر، نتوانسته اند به حقيقت دستگاه بدن پى ببرند، و بسيارى از مسائل،

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. اثبات وجود خدا صفحه ى 19 - 22 .

2. «انسان موجودناشناخته»اين كتاب به فارسى ترجمه شده است.

ناگشوده مانده است.

اينك به نمونه يى از شگفتى هاى وجود خويش، توجّه كنيد.

سلول هاى بدن: بدن انسان مانند يك ساختمان; از مصالح ساختمانى كوچكى به نام سلول تشكيل يافته كه هر يك از آنها به تنهايى موجود زنده يى است.

پس زندگى مى كند و تغذيه، هضم، جذب، دفع و توليد مثل را مانند ساير جاندران، به خوبى انجام مى دهد.

در ساختمان سلول ها، اغلب فلزّات، چون آهن، مس، كلسيم و نيز شبه فلزّات مانند اكسيژن، هيدروژن، ازت، گوگرد، مصرف شده است.

شماره ى اين سلول ها در بدن يك انسان معمولى، برابر با: (1016) يعنى معادل ده ميليون ميليارد، مى باشد.

اين سلول هاى زنده، همه با هم همكارى كامل دارند و همگى يك هدف را دنبال مى كنند، آنها بسيار زودرنج وكم طاقتندو مرتّب بايد مواد غذايى در اختيارشان باشد.

اين وظيفه را خون با كمك قلب، بسيار خوب انجام مى دهد. ساختمان قلب به اندازه يى مجهز و كامل است كه مى تواند خون را به وسيله ى رگ ها و موى رگها به تمام بدن برساند.

خون، پس از آن كه مواد غذائى را به سلول ها رساند، مواد سمّى را كه در سلول ها جمع شده است با خود برمى دارد و با رنگى تيره به قلب برمى گردد. قلب آن را به دستگاه تصفيه ى خون يعنى شش ها تحويل مى دهد تا دوباره با رنگ باز و نشاط بيشتر به تمام بدن باز گردد.

در ضمن عبور از كليه ها، قسمت ديگرى از مواد سمى آن برطرف مى شود تا هيچگونه اختلافى در كار

عمومى بدن پيش نيايد.

آيا تركيب و اندازه گيرى فلزها و شبه فلزّاتى كه يك سلول از آن تشكيل مى شود، و نيز، ساختمان بهت انگيز قلب و طرز كار آن، كه متفكّران امروز را متوجه خود ساخته است، نمودار يك نظم كامل و عالى نيست؟

و اگر بدن انسان را مجموعه يى اسرارآميز و در همانحال، منظم بخوانيم، سخن به گزافه گفته ايم؟

بدون شك: نه.

بدين ترتيب بايد اعتراف كرد كه جهان هستى براساس نظم و ترتيبى كامل استوار است والبته هر نظم و ترتيبى، ساخته و پرداخته ى سازنده يى دانا و تواناست.

اين موضوع در درس آينده، كاملاً بررسى خواهدشد.